Voor de raadsleden die zich de komende periode over RES 1.0 buigen, heeft Martijn een aantal goede adviezen. Maar de échte uitdaging begint pas na 2030!
Namens Waterschap de Dommel en ook Waterschap Aa en Maas is Martijn Tholen nauw betrokken bij de regionale energiestrategie. ‘Als waterschap zijn wij de verbindende factor. De gemeenten wijzen de potentiële zoekgebieden voor grootschalige opwek aan. Wij kijken vanuit de Dommel naar de voorgestelde gebieden. Hierbij kijken we of deze aansluiten bij onze opgaves in het gebied om zo meekoppelkansen te creeëren. Bijvoorbeeld een zonneveld aanleggen met waterberging.’
Waterschap in 2025 energieneutraal
Naast de Regionale Energiestrategie, heeft het waterschap ook een eigen energiestrategie. ‘Voor onze waterzuivering hebben wij zelf veel energie nodig. Daarnaast produceren we zelf ook energie. Ons eigen doel is om in 2025 hard op weg te zijn met onze ambitie om energieneutraal te zijn. Onze eerste opdracht is energie besparen, maar we weten ook dat onze rioolwaterzuiveringen steeds meer energie kost. Bijvoorbeeld door het zuiveren van medicijnresten en andere specifieke verontreinigingen in ons water. Daarnaast loopt de Regionale Energiestrategie. Die loopt langs onze eigen ambitie, maar soms ook samen. We hebben dus onze eigen energie uitdaging én de RES-opdracht vanuit de gemeenten.
Zienswijze
De Regionale Energiestrategie vergt een behoorlijke ingreep op het buitengebied. En dat gaat niet zonder slag of stoot. ‘Deze week hebben wij een zienswijze ingediend bij de netbeheerders Enexis en Tennet. We hebben samen een zonneladder afgesproken, maar door netwerkbeperkingen kan duurzaam opgewekte stroom nauwelijks worden teruggeleverd. Zo kunnen onze gezamenlijke afspraken in gevaar komen. De zonneladder komt in de verdrukking. Met de netbeheerders richten we nu een nieuw proces in om onze ambities in de regio en in heel Brabant en de investeringen in uitbreidingen van het elektriciteitsnetwerk beter op elkaar af te stemmen.’
Gevaar voor onze bodem
Een ander punt waar Martijn zich zorgen over maakt is de mogelijke invloed van warmtepompen in combinatie met bodemlussen op het grondwater. ‘Nieuwbouwhuizen gaan allemaal van het gas af. Om de woningen te verwarmen, worden er warmtepompen geïnstalleerd. Daarvoor worden slangen met koelvloeistof zo’n 80 meter diep in de bodem aangelegd. Bij deze systemen worden de grondlagen doorboord. Hierdoor kan er water weglekken naar de diepere grondwaterlagen. Door gebrek aan goede regelgeving, vormen deze warmtepompen een gevaar voor onze bodem en ons drinkwater.’
Waterschap De Dommel: in 2025 bedrijfsvoering energieneutraal
'Het is onze ambitie om te komen tot een energieneutrale bedrijfsvoering in 2025. Dit doen we grotendeels door groen gas te produceren uit ons zuiveringsslib dat vrijkomt bij de zuivering van het afvalwater van onze inwoners. Daarnaast bekijken we samen met lokale energiecoöperaties hoe we zon- en windenergie kunnen realiseren op onze terreinen. Voor de nabije toekomst zien we mogelijkheden om warmte uit het afval- en oppervlaktewater in te zetten voor de verwarming van woningen, het zogenaamde aquathermie, en stimuleren we via inkoop van duurzame elektriciteit de ontwikkeling van nieuwe parken in de regio conform de uitgangspunten van de RES. Met het verduurzamen van onze eigen bedrijfsvoering en de ontwikkeling van aquathermie dragen we bij aan de regionale energiestrategie.'
Aan het begin van de transitie
Toch heeft Martijn vertrouwen in de innovaties van de toekomst. ‘Er zullen nieuwe oplossingen komen; zoals groen gas, waterstof of hybride airco’s die warmte uit de lucht halen en opnieuw gebruiken. Maar wat ik gemeenten wil meegeven is dat we nu pas aan het begin staan. De grote opdracht waar we voor staan begint pas na 2030 wanneer we klimaatneutraal willen zijn in 2050. En als je nu al moeite hebt om ruimte te vinden voor grootschalige opwek, dan loop je na 2030 tegen de lamp.’
Kracht van samenwerking
Om samen het opwekdoel van 2TWh te bereiken heeft Martijn een aantal adviezen voor de raadsleden die hard aan de regionale energietransitie werken. ‘Gebruik de kracht van de samenwerking. Werk als bestuurders samen met ondernemers. Als je ondernemers mee krijgt, dan kun je samen stappen zetten. Denk out of the box en gun elkaar iets. Ook dat is onderdeel van de RES. Die innovaties gaan er komen, maar we moeten deze transitie vooral samen maken!’
Foto: dagelijks bestuur Waterschap de Dommel met uiterst links Martijn Tholen