Hij informeert en adviseert de gemeenten in de Metropoolregio Eindhoven (MRE) over gezondheidsaspecten rondom de energietransitie. ‘Soms schuurt het even, maar samen kom je sterker uit het proces. Maak gebruik van onze kennis.’
Roel werkt al 15 jaar bij de GGD. Zijn team is onderdeel van drie Brabantse GGD’s en informeert burgers, gemeenten en andere partijen zoals scholen en woningcorporaties over leefomgeving en gezondheid. Wat hij ziet: bij energietransitieprojecten krijgt gezondheid vaak laat een plek in het proces. ‘Dan kunnen zorgen in de omgeving, maar ook misinformatie via social media, de overhand krijgen. Hoe eerder je inwoners betrekt, hoe eerder je een genuanceerd beeld kunt schetsen en hun zorgen een plek kunt geven in het proces.’
Zorgen om windmolens: van geluid tot persoonlijke situaties
De afgelopen jaren ziet Roel steeds vaker windmolentrajecten voorbij komen. ‘Inwoners maken zich zorgen over geluid, slagschaduw, laagfrequent geluid en de zichtbaarheid in hun woonomgeving.’ Tijdens informatieavonden geeft de GGD aandacht aan deze zorgen. ‘Vaak zijn er gemeenschappelijke zorgen, maar soms spelen er ook persoonlijke situaties: prikkelgevoelige inwoners die bewust in een rustige omgeving zijn gaan wonen, of mensen met epilepsie die zich afvragen of het geluid van de wieken een aanval kan triggeren. Door samen daarover in gesprek te gaan, geven we die zorgen serieus aandacht.’
Niet-akoestische factoren: vertrouwen en transparantie
Volgens Roel gaat het bij een nieuw te realiseren windmolenpark vaak om meer dan alleen geluidsniveaus. ‘Het draait ook om betrokkenheid: hoe betrouwbaar en transparant is mijn gemeente? Dat zijn de niet-akoestische factoren. Ze gaan niet over de bron zelf, maar over het proces en spelen minstens zo’n grotere rol in hoe de omgeving de verandering ervaart.’ Zijn advies aan gemeenten: ‘Ga met inwoners om tafel zitten, ga het gesprek aan. Wees transparant en geef een realistisch kader waarbinnen inwoners kunnen meedenken en zich gehoord voelen. Dan maak je die energietransitie samen.’
Netcongestie en een nieuw energiesysteem
Windmolens zijn slechts één onderdeel van de energietransitie. De laatste jaren speelt ook netcongestie een steeds grotere rol. ‘Je kunt wel windmolens willen plaatsen, maar als de energie niet op het netwerk kan, sta je met lege handen. Er zijn dus ook nieuwe hoogspanningsstations en kleinere stationnetjes nodig. Dat roept weer andere vragen op: wat betekent de nabijheid van zo’n station voor mijn gezondheid?’ De GGD brengt voor gemeenten zorgvuldig alle gezondheidsaspecten in kaart, gebaseerd op actuele wetenschappelijke onderzoeken, zoals die van het RIVM. Tegelijkertijd vraagt Roel aandacht voor het grotere doel. ‘We doen dit om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen. Elk zonnepark of elke windmolen heeft lokale impact, maar mondiaal draagt het bij aan minder CO₂, minder gebruik van fossiele brandstoffen en meer groene energie. Die positieve aspecten raken in discussies soms ondergesneeuwd; maar we proberen ze wél mee te geven.’
Blijf open communiceren met bewoners
Wat Roel de komende jaren graag ziet gebeuren? ‘Betrek inwoners zo vroeg mogelijk bij plannen, wees helder over kaders en blijf actief het gesprek voeren. Je krijgt nooit alle neuzen dezelfde kant op, maar het gaat om hún leefomgeving. Het mag schuren, dat hoort erbij. Wij, en andere adviespartners van de MRE, ondersteunen gemeenten graag met onze specifieke kennis uit ons vakgebied. Maak daar gebruik van!’