Dagvoorzitter Menno van Tartwijk heette alle deelnemers welkom, waaronder ook partners zoals Enexis en de Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost. Barbara Marcus, Programmaregisseur energietransitie, blikte terug op het afgelopen jaar. ‘We hebben geconcludeerd dat het steeds lastiger wordt om het doel van 2 TWh in ons RES-bod te halen, door oorzaken grotendeels buiten onze invloedssfeer zoals netcongestie en de nieuwe zonneladderregels. Zoals in het poho energietransitie afgesproken gaan we ons inzetten op wat wél kan.’ Ze riep de deelnemers op om zich te richten op nieuwe kansen en een goede samenwerking. ‘Bijvoorbeeld op onderwerpen als geothermie en slimme energieopslag, maar ook een betere afstemming met netbeheerders en het versnellen van het vergunningsproces bij bijvoorbeeld trafohuisjes. Onze werkzaamheden veranderen, maar laten we samen kijken wat wél kan.’
Taalstrateeg Jens van der Weele gaf vervolgens een korte presentatie vol storytellingtips om de energietransitie, in begrijpelijke mensentaal, over te brengen op inwoners. De diverse communicatieadviseurs uit de zaal schreven aandachtig mee. Hierna gingen alle deelnemers uiteen naar de zelfgekozen kennissessies. Hieronder lichten we er een aantal uit.
Transitiepitch schrijven
In de sessie ‘Transitietaal’ vertelde taalstrateeg Jens van der Weele meer over het belang van duidelijke, concrete communicatie bij lastige veranderingen, zoals het aardgasvrij maken van wijken. ‘Vaagheid geeft ruimte voor eigen invulling, wat verwarring of weerstand kan geven.’ Deelnemers werkten in groepjes aan een casus over de wijk Waterdael. Ze schreven een persoonlijke pitch die bewoners aanzet tot actie en meer draagvlak geeft. Jens gaf ook psychologische technieken en een handig model om strategische boodschappen te maken. Met een checklist leerden ze hoe je jargon vermijdt en effectiever communiceert om zo meer enthousiasme en minder weerstand te krijgen.
Leef je in – Inwoners en hun kijk op de lokale warmtetransitie
In deze sessie verdiepten deelnemers zich in (fictieve) personages die vanuit verschillende perspectieven te maken hebben met de warmtetransitie. Een voorbeeld was een ondernemer die failliet ging en plots de energierekening niet meer kon betalen – een vorm van verborgen energiearmoede. Met behulp van een ‘empathy map’ leerden de deelnemers om beter te begrijpen hoe bewoners zich voelen en reageren op veranderingen. Vaak zijn er meer redenen achter gedrag dan je in eerste instantie denkt. De oefening hielp om voorbij stereotypen te kijken en beter aan te sluiten bij de zorgen en wensen van bewoners. Dat draagt bij aan meer draagvlak voor de warmtetransitie.
Vergunningen bij energieopslagsystemen
De brandweer van Veiligheidsregio Brabant Zuidoost vergrootte het bewustzijn over de risico’s van energieopslagsystemen, zoals grote batterijen. Deelnemers herkenden de toename van dit soort systemen. Denk aan boeren met veel zonnepanelen die energie willen bewaren, bedrijventerreinen die energie willen opslaan of festivals met mobiele energiesystemen. Bij al deze toepassingen zijn er risico’s zoals brand, explosiegevaar of giftige gassen. Nog niet voor elk opslagsysteem bestaan duidelijke regels. Wel zijn er richtlijnen, zoals PSG 37-1 en 37-2, en letten steeds meer producenten op ‘safety by design’. Toch roept de Veiligheidsregio op tot actie. ‘We staan achter de energietransitie en begrijpen de uitdagingen van netcongestie, maar laat je goed adviseren voor je een opslagsysteem aanschaft. Neem contact met ons op!’
Wrap-up en vooruitblik
Aan het eind van de dag vroeg Menno wat de deelnemers meenamen uit de kennissessies. Bij de sessie over geothermie leverde dit zelfs een prijs op. Daar werd een quiz gespeeld over feiten en fabels rondom aardwarmte. Erica Derijcke had de meeste antwoorden goed en mag mee naar een grondboring in Nuenen om te zien hoe de ondergrond eruitziet. Ook thuis kun je binnenkort je kennis testen over de energietransitie, bijvoorbeeld met collega’s of vrienden via de Gemin’t pubquiz.
In het najaar komt er een nieuwe Samenwerkdag energietransitie. De datum en meer informatie volgen nog. Bedankt voor ieders openheid, betrokkenheid en energie. De uitdaging is groot, maar samen maken we er een succes van!
Alle presentaties zijn terug te vinden op de Energiewerkplaats.